Ντα ντα ντιρλανταντά! Το τραγούδι που έχει μεγαλώσει τουλάχιστον δύο γενιές. Και αν νομίζεται ότι αυτές οι γενιές είναι μόνο Ελλήνων είστε γελασμένοι. Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το τραγούδι ηχογραφήθηκε πρώτη φορά, σε ένα 45άρι δίσκο, στα μέσα της δεκαετίας του '60 από τον καπετάν Γκίνη από την Κάλυμνο σε επιμέλεια της Δόμνας Σαμίου. Το τραγούδι είναι παραδοσιακό και σύμφωνα με τον “θρύλο” το τραγουδούσαν οι σφουγγαράδες στους βουτηχτάδες όταν αυτοί έρχονταν στην επιφάνεια ώστε να τους κρατάνε ξύπνιους και να αποφύγουν την “νόσο των δυτών”.
Μάλιστα οι ρίζες του λέγεται ότι χάνονται στην Μπαρμαριά, (τις ακτές της Βορείου Αφρικής) περιοχή που έφταναν και βουτούσαν οι Καλύμνιοι σφουγγαράδες. Ο ρυθμός και οι εναλλαγές παραπέμπουν σε τελετουργική θρησκευτική μουσική των δερβίσηδων και σύμφωνα με κάποιους δεν αποκλείεται η θεωρία αυτή να έχει βάση. Όπως και να έχει το Ντιρλανταντά εξαπλώθηκε πέρα από τα καράβια των Καλύμνιων σε όλο το Αιγαίο.
Μάλιστα οι ρίζες του λέγεται ότι χάνονται στην Μπαρμαριά, (τις ακτές της Βορείου Αφρικής) περιοχή που έφταναν και βουτούσαν οι Καλύμνιοι σφουγγαράδες. Ο ρυθμός και οι εναλλαγές παραπέμπουν σε τελετουργική θρησκευτική μουσική των δερβίσηδων και σύμφωνα με κάποιους δεν αποκλείεται η θεωρία αυτή να έχει βάση. Όπως και να έχει το Ντιρλανταντά εξαπλώθηκε πέρα από τα καράβια των Καλύμνιων σε όλο το Αιγαίο.
Ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο άνθρωπος που το έκανε ευρύτερα γνωστό, μέσα από την ηχογράφηση του το 1969 στο δίσκο “Το περιβόλι του τρελού” ισχυρίζεται ότι το είχε πρωτακούσει στην Θάσο και το επέλεξε μέσα στην γενικότερη τάση της εποχής για στροφή στα παραδοσιακά τραγούδια από την διεθνή μουσική σκηνή. “Το «Ντιρλαντά» είναι ένα τραγούδι το οποίο άκουσα για πρώτη φορά πολλά χρόνια πριν βγει, από τους ψαράδες στη Θάσο, και εν συνεχεία το άκουσα ηχογραφημένο στις συλλογές από 45άρια που έκανε η Δόμνα Σαμίου. Λοιπόν, έκανα μια διασκευή του. Πρέπει να σας πω ότι εκείνα τα χρόνια υπήρξε ένα ενδιαφέρον από πολλούς -και από τη μεριά μου- για παραδοσιακά τραγούδια.(...)
Άρεσε πάρα πολύ στον κόσμο, έγινε μεγάλη επιτυχία και μάλιστα διεθνής. Βγήκε και σε δισκάκι μικρό, είχε πουλήσει πάρα πολύ, είχε πάει στο εξωτερικό. Βγήκε και στα γιαπωνέζικα. Μια μέρα παρουσιάστηκε ένας άνθρωπος από την Κάλυμνο και ισχυρίστηκε ότι το τραγούδι είναι δικό του. Η Δόμνα, την οποία άκουγα, το απέκλειε, είναι παραδοσιακό τραγούδι, και μάλιστα πήγα στο λαογραφικό αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών που μου το δώσανε ως καταχωρημένο στα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια. Σε κείνη την πρώτη φάση την κέρδισα τη δίκη. Δεν είπα ποτέ ότι είναι δικό μου το τραγούδι. Στο εξώφυλλο γράφει ότι είναι μια διασκευή δημοτικού τραγουδιού. Παραδοσιακό το ανακήρυξε και το δικαστήριο και έκτοτε δεν έδωσα σημασία. Όμως ο Καπετάν Γκίνης, που ισχυριζόταν ότι είναι ο συνθέτης του τραγουδιού, κουβάλησε όλο το νησί στο δικαστήριο σε μιαν άλλη φάση, ως μάρτυρες που λέγανε «ήμουν εκεί όταν το έγραφε» και τα λοιπά. Το επιχείρημά όσων με υποστήριζαν ήταν ότι δεν γίνεται ένας άνθρωπος να γράψει ένα τραγούδι μόνο και μάλιστα ένα τέτοιο τραγούδι, πού είναι τα άλλα;
Δεν υπήρχαν άλλα τραγούδια. Όμως το δικαστήριο δεν το δέχτηκε αυτό το επιχείρημα. Λένε τώρα αρβύλα ότι μεσολάβησε ο Πατακός, αλλά δεν ξέρω να σας πω αν αυτά είναι αλήθεια. (σ.σ. Η δίκη είχε πάρει διαστάσεις στην εποχή, καθώς το τραγούδι είχε γίνει ήδη επιτυχία. Σύμφωνα με μια θεωρία η χούντα δεν ήθελε στο δικαστήριο να νικήσει ένας Κομουνιστής ενώ σύμφωνα με κάποια άλλη θεωρία εάν το τραγούδι καταγράφονταν ως παραδοσιακό θα χανόντουσαν οριστικά μουσικά δικαιώματα από μελλοντικές εκτελέσεις και διασκευές).
Δεν υπήρχαν άλλα τραγούδια. Όμως το δικαστήριο δεν το δέχτηκε αυτό το επιχείρημα. Λένε τώρα αρβύλα ότι μεσολάβησε ο Πατακός, αλλά δεν ξέρω να σας πω αν αυτά είναι αλήθεια. (σ.σ. Η δίκη είχε πάρει διαστάσεις στην εποχή, καθώς το τραγούδι είχε γίνει ήδη επιτυχία. Σύμφωνα με μια θεωρία η χούντα δεν ήθελε στο δικαστήριο να νικήσει ένας Κομουνιστής ενώ σύμφωνα με κάποια άλλη θεωρία εάν το τραγούδι καταγράφονταν ως παραδοσιακό θα χανόντουσαν οριστικά μουσικά δικαιώματα από μελλοντικές εκτελέσεις και διασκευές).
Υπάρχει ένα διασκεδαστικό περιστατικό στη δίκη από τον Γιάννη τον Παπαϊωάννου. Λέει ο Παπαϊωάννου «Εγώ το θυμάμαι από έφηβος που το τραγουδούσαμε». «Πού το τραγουδούσατε;» ρωτάει το δικαστήριο. «Στον Πειραιά, στην ξυλομηχανή». «Ποια ξυλομηχανή;». Ήθελε να πει δεν είχαμε μηχανή, κουπιά μόνο. Ονόμαζε ξυλομηχανή το ψάρεμα με βάρκα. Και του λέει ο δικηγόρος «Έχετε άδεια αλιείας;». Οπότε εδώ γελάνε όλοι, τι άδεια αλιείας να έχει ο κυρ Γιάννης τώρα; Και λέει «βεβαίως», γιατί δεν ξέρανε ότι ο λαϊκός άνθρωπος όλα τα έγγραφα της ζωής του τα κουβαλάει επάνω του. Και ανασύρει από την τσέπη το στεφανοχάρτι, το συμβόλαιο αγοράς του σπιτιού, το απολυτήριο του στρατού, το πιστοποιητικό γεννήσεως και άδεια αλιείας του 1930! Τον τάπωσε τον δικηγόρο. Όμως, τη δίκη τη χάσαμε”.
Για τον καλλιτέχνη από την Θεσσαλονίκη το Ντιρλανταντά ήταν ένα νόμισμα με δύο όψεις. Από την μία τον έκανε γρήγορα γνωστό στα πρώτα του βήματα σε ένα κοινό που θα αργούσε να τον ανακαλύψει και από την άλλη αλλοίωσε έστω και προσωρινά την φυσιογνωμία του.
Ο Σαββόπουλος φέρεται να είναι η “αιτία” και για την διεθνή καριέρα του Ντιρλανταντά λίγο καιρό μετά από την δική του ηχογράφηση. Έχοντας γνωστούς στο Παρίσι από τον Μάη του '68 έστειλε μερικές κόπιες στους εκεί φίλους του. Κάποιες από αυτές άρχιζαν να παίζονται στα καφέ του Σαν Ζερμαίν και ο ρυθμός του συγκεκριμένου τραγουδιού το έκαναν να ξεχωρίσει από τα υπόλοιπα του δίσκου και να αγαπηθεί από τους Γάλλους.
Ένα χρόνο αργότερα ήρθε και η εκτέλεση από την Γαλλίδα, με αραβικές ρίζες, Νταλιντά, τόσο στα γαλλικά όσο και στα ιταλικά. Η Ελλάδα μετά τα Παιδιά του Πειραιά και τον Ζορμπά είχε καταφέρει να έχει πλασάρει ένα ακόμη τραγούδι της στην διεθνή σκηνή.
Πέρα από την μετάφραση στα γιαπωνέζικα που ανέφερθηκε πιο πάνω, το Ντιρλανταντά μεταφράστηκε και έγινε επιτυχία στα “κλειστά” τότε Βαλκάνια από την γειτονική Αλβανία από την Λιλιάνα Τσαβόλι. Ένα χρόνο μετά την επιτυχία του Σαββόπουλου και την ίδια χρονιά με την Νταλιντά, δηλαδή το 1970, το τραγούδι θα μεταφραστεί στα Ρουμανικά από την Μαργκαρέτα Πασλάρου και στα Ολλανδικά από την Μάρβα.
Θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες και γλώσσες από το Ισραήλ (όπου έχει τραγουδηθεί και από την Dana International), την πρώην Γιουγκοσλαβία (Κροατία, ΠΓΔΜ), Τουρκία, την Φινλανδία, την Ιταλία, την Ισπανία, στον αραβικό κόσμο, την Δανία κ.α.
Αρκετά χρόνια μετά την ανακάλυψη του, το Ντιρλανταντά έφτασε στην κορυφή των γαλλικών charts. Συγκεκριμένα το συγκρότημα G.O. Culture σε μία χορευτική του διασκευή το έφεραν στην πρώτη θέση του French SNEP Singles Chart το 1993. Ο δίσκος έγινε χρυσός με πωλήσεις που άγγιξαν τα 400.000 αντίτυπα.
Στην Ελλάδα πέρα από τις εκτελέσεις του καπετάν Γκίνη και του Σαββόπουλου, το Ντιρλανταντά έγινε μεγάλη επιτυχία από τον Νίκο Ξυλούρη (σ.σ. η εκτέλεση που ακούγεται και στο σποτ του ΣΥΡΙΖΑ) ενώ επίσης έχει τραγουδηθεί από την Μαρινέλα και τον Θανάση Γκαϊφίλια. Πριν ακόμη από τις διάσημες ηχογραφήσεις του, το τραγούδι είχε γίνει γνωστό στις κινηματογραφικές αίθουσες καθώς ήταν στο “σάουντρακ” της ταινίας “Τρελός και παλαβός Βέγγος” του 1967, στην κορυφαία σκηνή του Βέγγου σε ρόλο αναστενάρη.
Το Ντιρλανταντά δεν μπόρεσε να ξεφύγει (σ.σ. πέρα από τα Ζουζούνια) και από τις κερκίδες των γηπέδων. Η πλέον διάσημη είναι αυτή του ΠΑΟΚ (Ω ντιρλαντά ντιρλανταντά, μια ομαδάρα στον Βορρά).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου