Ευρωεκλογές 2014: Αυτή τη φορά είναι όντως διαφορετικά;

Ερωτηματικό το αν οι αυξημένες αρμοδιότηες του νέου ευρωκοινοβουλίου θα συνοδευτούν από τον δημοκρατικό εξορθολογισμό της ΕΕ - Το μπρα-ντε-φερ με το Συμβούλιο - Κρίσιμες οι αποφάσεις που αναμένεται να λάβει

Για πρώτη φορά από την αρχή της Κρίσης οι Ευρωπαίοι πολίτες καλούνται να εκλέξουν τα μέλη του επόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η ψήφος της «αγανάκτησης» για την εσωτερική κατάσταση σε ορισμένα κράτη-μέλη αλλά και του εγγενούς αντιευρωπαϊσμού σε κάποια άλλα, είναι ένα από τα βασικά ζητήματα στις Βρυξέλλες, λίγες μόνο ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες στις τελευταίες 21 χώρες της Ε.Ε. Το σύνθημα που έχει επιλέξει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι «αυτή τη φορά είναι διαφορετικά». Ένα σύνθημα που αναφέρεται στις πραγματικά αυξημένες εξουσίες του επόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βάσει της Συνθήκης της Λισσαβόνας.

Πράγματι, το επόμενο Κοινοβούλιο, το 8ο στην ιστορία της Ε.Ε, θα έχει λόγο στην εκλογή του επόμενου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην ανάδειξη του επόμενου Ύπατου Εκπρόσωπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, ενώ θα συναποφασίζει με το Συμβούλιο για σχεδόν το σύνολο των πολιτικών που θα καθορίζουν την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών.

Την ίδια στιγμή, η συμμετοχή των πολιτών της Ένωσης καταγράφει κατακόρυφη πτώση καθώς το 1979 ψήφισε το 69% των Ευρωπαίων πολιτών, το 2009 μόλις το 43%, ενώ αυξάνεται η ψήφος σε αντιευρωπαϊκά και ευρωφοβικά κόμματα. Σε αρκετές χώρες της Ε.Ε, και ιδίως στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία τα αντιευρωπαϊκά κόμματα της Μαρί Λε Πεν και του Νάιτζελ Φάρατζ αναμένεται να λάβουν την πρώτη θέση, ενώ υπάρχουν ακόμα το Κόμμα της Ελευθερίας στην Αυστρία, το Εθνικό Κόμμα της Σλοβακίας, η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, το Λαϊκό Δανικό Κόμμα στη Δανία, και το Γιόμπικ στην Ουγγαρία. Τα περισσότερα εξ αυτών έχουν εκφράσει κατά καιρούς συνθήματα κατά τις Ε.Ε και υπέρ της εθνικής απομόνωσης, ενώ κάποια εξ αυτών υιοθετούν ακόμα και ξενοφοβική και αντισημιτική ρητορική. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις αυτά τα κόμματα, μαζί με κάποια της άκρας Αριστεράς, αναμένεται να καταλάβουν 200-220 έδρες, σε σύνολο 751.

Ακούγεται εντυπωσιακό. Αλλά η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική. Ανάμεσα στα περισσότερα ακραία κόμματα υπάρχουν διαφορές που ισοδυναμούν με πολιτικό χάος. Κάποια εξ αυτών ζητούν να εγκαταλείψουν το «ευρωπαϊκό καράβι» ενώ άλλα ζητούν «τη βύθισή του». Και η μετεκλογική τους συνεργασία είναι ένα μεγάλο ερώτημα. Για να σχηματιστεί μια πολιτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαιτούνται τουλάχιστον 25 ευρωβουλευτές από τουλάχιστον7 κράτη-μέλη. Και η γεφύρωση του χάσματος δεν φαίνεται ιδιαίτερα εύκολη διαδικασία. Από την άλλη πλευρά οι τρεις βασικές πολιτικές ομάδες, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (συντηρητικοί) αναμένεται να λάβει 221 έδρες, οι Σοσιαλιστές (αριστερά) 194 και οι Φιλελεύθεροι 62, ενώ η τέταρτη ομάδα, η ριζοσπαστική αριστερά, 42 έδρες.

Το μπρα-ντε-φερ Συμβουλίου και Κοινοβουλίου
Οι τρεις πρώτες πολιτικές ομάδες φαίνεται πως θα κληθούν να υπερασπιστούν μετεκλογικά τα πρώτα βήματα για τον δημοκρατικό «εξορθολογισμό» της Ε.Ε. Σχηματίζοντας έναν «μεγάλο συνασπισμό» είτε ανάμεσα στις δύο πρώτες ομάδες, είτε και με τη συνεργασία του ALDE εξασφαλίζουν την πλειονοψηφία με περίπου 421 ως 464 έδρες. Η πιθανή συνεργασία Μάρτιν Σουλτς, Ζαν- Κλοντ Γιουνκερ και Γκι Φέρχοφσταντ παρόλο που θα εξασφάλιζε στο ΕΚ την απαραίτητη συναίνεση για μια σειρά κρισιμότατων ζητημάτων, προς την πορεία της περαιτέρω ενοποίησης της Ε.Ε, από τις λεπτομέρειες για την τραπεζική ένωση, τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου Ε.Ε – ΗΠΑ και τη διακυβέρνηση της Ευρωζώνης, έχει κάποια σημαντικά προβλήματα. Θα ενίσχυε καταρχάς τη ρητορική των ευρωφοβικών δυνάμεων που ισοπεδωτικά αναφέρονται στο «τέρας των Βρυξελλών» ως το μοναδικό δεινό των εθνικών εσωτερικών προβλημάτων.

Μια ρητορική την οποία εξέθρεψαν συγκεκριμένα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ακόμα και σήμερα. Αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι το λεγόμενο «δημοκρατικό έλλειμμα» της Ε.Ε, εθνικοποιούσαν κάθε ευρωπαϊκή επιτυχία και έριχναν την ευθύνη στην Ε.Ε για κάθε εθνική αποτυχία.

Την εποχή της φαινομενικής παντοδυναμίας του ο Νικολά Σαρκοζί, στο περιθώριο ενός Συμβουλίου, απαντώντας για αυτό ακριβώς το δημοκρατικό έλλειμμα, είχε δηλώσει, θυμίζοντας τον Λουδοβίκο τον 14ο, πως η «δημοκρατία είμαι εγώ. Αν οι Γάλλοι δεν συμφωνούν με τις αποφάσεις μου να μην με ξαναψηφίσουν». Αυτό ακριβώς το κενό προσπαθούν να διατηρήσουν ακόμα κάποιοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, όπως ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντείβιντ Κάμερον, ο Ολλανδός Μαρκ Ρούτε και η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ που ποτέ δεν είδαν θετικά την αύξηση των εξουσιών του Κοινοβουλίου και διαβουλεύονται παρασκηνιακά προσπαθώντας να συνεχίσουν το δημοκρατικό έλλειμμα απαξιώνοντας την ψήφο των Ευρωπαίων πολιτών.

Ήδη ο Ντέιβιντ Κάμερον έχει δηλώσει πως δεν πρόκειται να στηρίξει τον Μάρτιν Σουλτς για την προεδρία της Κομισιόν. Και αυτός είναι ο λόγος που στις 27 Μαΐου, δύο ημέρες μετά τις εκλογές, θα διεξαχθεί στις Βρυξέλλες ένα άτυπο Συμβούλιο. Διότι αν ήταν επίσημο θα έπρεπε να κληθεί ο νυν πρόεδρος του Κοινοβουλίου. Ήτοι ο Μάρτιν Σουλτς. Και θα ήταν παράδοξο οι «28» να του δηλώσουν πως δεν στηρίζουν την υποψηφιότητά του.

Ορισμένοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, αρκετοί από τους οποίους ευθύνονται αποκλειστικά για την κρίση, είτε λόγω της παντελούς έλλειψης αλληλεγγύης, είτε λόγω της παντελούς έλλειψης πειθαρχίας θα επιλέξουν να κρυφτούν πίσω από το γράμμα του Νόμου. Αναμένεται να φανεί κατά πόσον το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει το Συμβούλιο και να υποστηρίξει τις νέες του εξουσίες. Άλλωστε ιστορικά, κανένα Κοινοβούλιο δεν απέκτησε εξουσίες χωρίς να τις διεκδικήσει.

Μια πιθανή όμως συμμαχία των τριών πολιτικών δυνάμεων, θα έχει ένα ακόμα αρνητικό αποτέλεσμα. Καθώς η συμμαχία των ανθυποψηφίων που ζήτησαν για πρώτη φορά την ψήφο των πολιτών της Ένωσης, για μια σειρά διαφορετικών πολιτικών, θέτει υπό αμφισβήτηση το ίδιο το σύνθημα του Κοινοβουλίου. «Αυτή τη φορά είναι διαφορετικά».