Σας έχει τύχει ποτέ να ξυπνήσετε και να νοιώσετε έντονα ότι κάτι σας εμποδίζει να κάνετε την παραμικρή κίνηση, ένα συναίσθημα “παράλυσης”, συνοδευόμενο από την αίσθηση ότι κάτι σας πνίγει, ή ότι κάποιος ή κάτι βρίσκεται στο δωμάτιο μαζί σας, ακούγοντας παράλληλα περίεργους ήχους; Αν ναι, τότε ξεχάστε τις φήμες για νεράιδες, δαιμόνια, φαντάσματα και οτιδήποτε ακούγατε ή πιστεύατε μέχρι τώρα. Και αυτό γιατί πρόκειται πολύ απλά για μια κοινή διαταραχή του ύπνου η οποία παρουσιάζεται στο 50% των ανθρώπων ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου.
Υπνοπαράλυση ή ‘παρείσφρηση REM’. Ο όρος περιγράφει πλήρως το φαινόμενο. Πρόκειται για μια μικρή χρονική περίοδο, στα αρχικά στάδια του ύπνου (predormital) ή μετά το ξύπνημα (postdormital), κατά την οποία αδυνατούμε να εκτελέσουμε οποιαδήποτε μυϊκή κίνηση και ομιλία. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει η δυνατότητα σταδιακής αλλά πολύ αργής κίνησης των άκρων, ματιών και του στόματος, ενώ άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Λανθασμένη αίσθηση ασφυξίας
- Περίεργους ήχους ή φωνές, μέσα ή έξω από το δωμάτιο
- Έντονη αίσθηση κάποιας παρουσίας δίπλα σας ή κάπου στο δωμάτιο
- Έντονο μυϊκό τρέμουλο ή/και έντονο βουητό (χτύπημα) στα αφτιά
Η υπνοπαράλυση συχνά συνδέεται με την ναρκοληψία, μια νευρολογική πάθηση η οποία προκαλεί ανεξέλεγκτη υπνηλία, όμως υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι βιώνουν υπνοπαραλύσεις χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα ναρκοληψίας. Δεν είναι επιβλαβής, αν και οι περισσότεροι τρελαίνονται κυριολεκτικά από φόβο, λόγω του ότι δεν είναι σε θέση να καταλάβουν εκείνη τη στιγμή ότι μέσα στα επόμενα λεπτά, βαθμιαία ή απότομα θα είναι σε θέση να κινηθούν και πάλι.
Πρόκειται για διαταραχή η οποία προξενεί γνήσιο και δικαιολογημένο φόβο, όμως η εξήγηση του φαινομένου είναι απλή:
Όταν κοιμόμαστε, ο εγκέφαλός μας σταματάει να στέλνει σήματα στους μυς και στα άκρα, ώστε να μην αντιδρούμε σωματικά όπως και στα όνειρά μας. Σε περίπτωση π.χ. που ονειρευόμαστε ότι τρέχουμε, ο εγκέφαλός μας αποκλείει τα σήματα που στέλνονται στα κάτω άκρα, επομένως αυτά δεν εκτελούν κίνηση αντίστοιχη του τρεξίματος. Τώρα, στην υπνοπαράλυση, ο άνθρωπος που την βιώνει ανακτά τις αισθήσεις του από τον ύπνο, λίγο πριν ο εγκέφαλος ξεκινήσει και πάλι να στέλνει σήματα στο σώμα μας, βιώνοντας μια εικονική παράλυση, η διάρκεια της οποίας είναι συνήθως 20 με 30 δευτερόλεπτα, ενώ πολλές φορές φτάνει και τα 2 λεπτά (μοιάζοντας όμως με αιωνιότητα).
Τα πιο πιθανά αίτια αυτής της διαταραχής:
- Έλλειψη ύπνου
- Κακές διατροφικές συνήθειες πριν από τον ύπνο
- Υπερβολικό άγχος
Χωρίζεται σε:
- Ελαφριά παράλυση: όπου μπορείτε να κουνήσετε τα μάτια, τα δάχτυλα των χεριών σας και το στόμα (δεν μπορείτε να φωνάξετε όμως).
- Βαριά παράλυση: η οποία συνοδεύεται από ένα δυνατό βουητό και τρέμουλο (σε αυτήν την περίπτωση δεν μπορείτε να κινηθείτε καθόλου).
Τα συμπτώματα αυτά, μερικοί τα παρομοιάζουν με συμπτώματα που εμφανίζονται στα αρχικά στάδια μιας αστρικής προβολής. Εντούτοις χρειάζεται υπερβολική προσπάθεια προκειμένου κάποιος να επιτύχει κάτι τέτοιο, ενώ η υπνοπαράλυση είναι αυθόρμητη, οπότε η εξήγηση της αστρικής προβολής μάλλον αποκλείεται).
Πολύ συχνά, οι παθόντες νομίζουν ότι κάποιος βρίσκεται στο δωμάτιο μαζί τους, ενώ άλλοι έχουν την αίσθηση ότι κάποιος ή κάτι κάθεται στο στήθος τους και τους προκαλεί ασφυξία. Πρόκειται για υπναγωγικές παραισθήσεις οι οποίες σχετίζονται με τον φυσικό κύκλο των ονείρων. Αυτές οι παραισθήσεις, γνωστές και ως ‘hag phenomena’, προέρχονται από τον εγκέφαλό μας και δεν προξενούν καμία απολύτως σωματική ζημιά. Πιθανότατα πρόκειται για όνειρα που βλέπουμε εκείνη τη στιγμή, μέρος των οποίων διαφεύγουν από το υποσυνείδητο. Κατά την διάρκεια της υπνοπαράλυσης, λίγα μπορούν να γίνουν για να διακοπεί συντομότερα, θεωρώντας σαν δεδομένο ότι δεν μπορείτε να κουνηθείτε. Αν πρόκειται για ελαφριά μορφή όμως, μπορείτε να κάνετε μερικά πράγματα για να την διακόψετε. Για παράδειγμα η επίμονη προσπάθεια ομιλίας ή κίνησης των δαχτύλων σας θα την διακόψει μετά από λίγα δευτερόλεπτα.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία κατά την οποία αρχικά εκδηλώνεται, ενώ η συχνότητα της διαταραχής διαφέρει ανάλογα με το άτομο, από 2-3 φορές στην διάρκεια της ζωής του, μέχρι πολλαπλές φορές το ίδιο βράδυ. Στην τελευταία περίπτωση, και εάν η διαταραχή εξελιχθεί σε κρίση, ίσως να χρειαστεί να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Αν και είναι απόλυτα φυσιολογικό ένας άνθρωπος να βιώσει υπνοπαράλυση, μερικές φορές στην ζωή του, πρόκειται για διαταραχή του ύπνου, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να προληφθεί. Μερικοί τρόποι για να αποφύγετε εμφανίσεις υπνοπαράλυσης ή για να τις ελαττώσετε, είναι να διατηρείτε ένα φυσιολογικό πρόγραμμα όσον αφορά τον ύπνο. Να τρέφεστε σωστά, και να κοιμάστε περίπου 7-9 ώρες ημερησίως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου